Samsun Avukat
Bize Ulaşın
05534084721

Fazla mesai ücreti nedir?
Fazla mesai ücreti, bir çalışanın normal çalışma saatlerinin dışında çalıştığı her saat için aldığı ek ücrettir. İşveren kanunda yer alan haftalık çalışma sürelerine ek olarak çalıştırdığı işçilerine ek bir ödeme yapmakla yükümlüdür. Ülkemizce çokça ihlal konusu olan fazla mesai ücretleri çalışma hayatında işsizlik korkusuyla fazla dile getirilmese de işten ayrılma süreçlerinde işçinin hak edişleri noktasında gündeme gelmektedir.
Haftalık çalışma süresi ne kadardır?
Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırk beş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresi; günde en çok yedi buçuk, haftada en çok otuz yedi buçuk saattir.
Günlük en fazla kaç saate kadar işçi çalıştırılabilir?
Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde on bir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir. Bu halde, iki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz. Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar artırılabilir. Turizm sektöründe dört aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz; denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile altı aya kadar artırılabilir.
Telafi çalışması fazla mesai sayılır mı?
Zorunlu nedenlerle işin durması, ulusal bayram ve genel tatillerden önce veya sonra işyerinin tatil edilmesi veya benzer nedenlerle işyerinde normal çalışma sürelerinin önemli ölçüde altında çalışılması veya tamamen tatil edilmesi ya da işçinin talebi ile kendisine izin verilmesi hallerinde, işveren dört ay içinde çalışılmayan süreler için telafi çalışması yaptırabilir. Cumhurbaşkanı bu süreyi iki katına kadar artırmaya yetkilidir. Bu çalışmalar fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sayılmaz.
Telafi çalışmaları, günlük en çok çalışma süresini aşmamak koşulu ile günde üç saatten fazla olamaz. Tatil günlerinde telafi çalışması yaptırılamaz.
Ara dinlenme süreleri iş kanununa göre en az ne kadar olmalıdır?
Günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında o yerin gelenekleri ve işin gereğine göre ayarlanmak suretiyle işçilere;
a) Dört saat veya daha kısa süreli işlerde on beş dakika,
b) Dört saatten fazla ve yedi buçuk saate kadar (yedi buçuk saat dahil) süreli işlerde yarım saat,
c) Yedi buçuk saatten fazla süreli işlerde bir saat, ara dinlenmesi verilir.
Bu dinlenme süreleri en az olup aralıksız verilir. Ancak bu süreler, iklim, mevsim, o yerdeki gelenekler ve işin niteliği göz önünde tutularak sözleşmeler ile aralı olarak kullandırılabilir. Dinlenmeler bir işyerinde işçilere aynı veya değişik saatlerde kullandırılabilir. Ara dinlenmeleri çalışma süresinden sayılmaz.
Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma ücreti nasıl hesaplanır?
Fazla çalışma, Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir. (Fazla çalışma ücreti, 45 saat+ her 1 saat çalışma için bir saatlik ücretin yüzde elli fazlası yanı 1 saatlik ek çalışmada 1 saatlik ücretin 100 TL olması durumunda 150 TL fazla çalışma ücreti oluşacaktır)
Fazla sürelerle çalışma, Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle kırkbeş saatin altında belirlendiği durumlarda yukarıda belirtilen esaslar dahilinde uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve kırk beş saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır. Fazla sürelerle çalışmalarda, her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmi beş yükseltilmesiyle ödenir. (Fazla sürelerle çalışma haftalık 45 saat altında çalışa durumunda 45 saate kadar çalışılan her bir saat için yüzde yirmi beş fazla ödenmesidir. Bir saatlik ücretin 100 TL olması durumunda işçinin 45 saate kadar yapacağı her 1 saatlik çalışmada alacağı ücret 125 TL olacaktır)
İşçi fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yerine izin hakkı isteyebilir mi?
Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat on beş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir. İşçi hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında, çalışma süreleri içinde ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır.
Zorla fazla mesai yaptırılabilir mi?
Fazla saatlerle çalışmak için işçinin onayının alınması gerekir. Hukuki olarak fazla mesai yaptırılamaz.
Fazla çalışma süresi 1 yılda en fazla ne kadar olabilir?
Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda iki yüz yetmiş saatten fazla olamaz.
Yer altı ve maden işçilerinin fazla çalışma ücretleri nasıl hesaplanır?
Yer altı ve maden işçilerine zorunlu nedenle fazla çalışma veya olağanüstü nedenlerle fazla çalışma durumu hariç fazla çalışma yaptırılamazlar. Zorunlu nedenle fazla çalışma veya olağanüstü nedenlerle fazla çalışma durumlarında haftalık otuz yedi buçuk saati aşan her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yüzden az olmamak üzere arttırılması suretiyle ödenir. (Yani 1 saatlik ücretin 100 TL olması durumunda her ek 1 saat fazla çalışma için alınacak ücret 200 TL olacaktır)
Zorunlu nedenle fazla çalışma nedir?
Gerek bir arıza sırasında, gerek bir arızanın mümkün görülmesi halinde yahut makineler veya araç ve gereç için hemen yapılması gerekli acele işlerde, yahut zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkmasında, işyerinin normal çalışmasını sağlayacak dereceyi aşmamak koşulu ile işçilerin hepsi veya bir kısmına fazla çalışma yaptırılabilir. Bu durumda fazla çalışma yapan işçilere uygun bir dinlenme süresi verilmesi zorunludur.
Olağanüstü hallerde fazla çalışma
Seferberlik sırasında ve bu süreyi aşmamak şartıyla yurt savunmasının gereklerini karşılayan işyerlerinde fazla çalışmaya lüzum görülürse işlerin çeşidine ve ihtiyacın derecesine göre Cumhurbaşkanı günlük çalışma süresini, işçinin en çok çalışma gücüne çıkarabilir.
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işçi çalıştırılabilir mi?
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir.
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işçi çalıştırılması durumunda ücret nasıl hesaplanır?
İş kanunu kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir. (Yani işçi ulusal bayram veya tatil gününde çalışması durumunda hali hazırda çalışmasaydıda alacağı ücrete ek ol arak çalışması karşılığı da bir ücrete hak kazanacaktır. İşçi 1 günlük ücret X TL ise Bayram günü çalışarak 2X TL ye hak kazanmışolacaktır)
Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir.
Fazla Çalışma Yapılamayacak İşler nelerdir?
Aşağıda sayılan işlerde fazla çalışma yaptırılamaz;
a) İş Kanununun 63 üncü maddesinin son fıkrası uyarınca sağlık kuralları bakımından günde ancak 7,5 saat ve daha az çalışılması gereken işlerde,
b) Gece sayılan gün döneminde yürütülen işlerde
c) Maden ocakları, kablo döşemesi, kanalizasyon, tünel inşaatı gibi işlerin yer ve su altında yapılanlarında.
fazla çalışma yapılamaz.
Fazla Çalışma Yaptırılmayacak İşçiler nelerdir?
Aşağıda sayılan işçilere fazla çalışma yaptırılamaz;
a) 18 yaşını doldurmamış işçiler,
b) İş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile önceden veya sonradan fazla çalışmayı kabul etmiş olsalar bile sağlıklarının elvermediği işyeri hekiminin veya Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı hekiminin, bunların bulunmadığı yerlerde herhangi bir hekimin raporu ile belgelenen işçiler,
c) Gebe, yeni doğum yapmış ve çocuk emziren işçiler,
d) Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçiler.
e) 4857 sayılı Kanunun 42 nci maddesi uyarınca zorunlu nedenler ve 43 üncü maddesi uyarınca olağanüstü haller dışında yer altında maden işlerinde çalışan işçilere fazla çalışma yaptırılamaz.
Kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilere fazla sürelerle çalışma da yaptırılamaz.
Fazla Çalışma Yaptırılacak İşçinin Onayı nasıl alınmalı ve saklanmalıdır?
Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma yaptırmak için işçinin yazılı onayının alınması gerekir. Zorunlu nedenlerle veya olağanüstü durumlarda yapılan fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma için bu onay aranmaz. Fazla çalışma ihtiyacı olan işverence bu onay iş sözleşmesinin yapılması esnasında ya da bu ihtiyaç ortaya çıktığında alınır ve işçi özlük dosyasında saklanır. Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapmak istemeyen işçi verdiği onayı otuz gün önceden işverene yazılı olarak bildirimde bulunmak kaydıyla geri alabilir.
Fazla mesai ücretlerinde zamanaşımı süresi nedir?
İşçi iş ilişkisinin sonlanmasından önceki geriye dönük olarak 5 yıllık fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma ücretlerini dava ile isteyebilecektir. Gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır.

Samsun Avukat
Samsun Avukat
