10. Yargı Paketi - Af Çıkacak Mı? 2025

10. Yargı Paketi: Hukuk Sisteminde Yeni Dönem

Türkiye'de hukuk sistemini daha etkin hale getirmek ve adaletin daha hızlı işlemesini sağlamak amacıyla hazırlanan 10. Yargı Paketi, birçok önemli düzenlemeyi içermektedir. Bu paket, özellikle ceza infaz sisteminden mağdur haklarına kadar geniş bir yelpazede reformlar öngörmektedir.

Genel Af- Özel Af nedir?

Genel af halinde, kamu davası düşer, hükmolunan cezalar bütün neticeleri ile birlikte ortadan kalkar. Özel af ile hapis cezasının infaz kurumunda çektirilmesine son verilebilir veya infaz kurumunda çektirilecek süresi kısaltılabilir ya da adlî para cezasına çevrilebilir. Cezaya bağlı olan veya hükümde belirtilen hak yoksunlukları, özel affa rağmen etkisini devam ettirir.

Genel Af Nedir?

Genel af, belirli bir suç grubuna yönelik olarak çıkarılan ve devletin cezalandırma yetkisinden tamamen feragat ettiği bir af türüdür. Genel af sonucunda, affa konu olan suçlar tamamen ortadan kalkar ve sanıklar ya da mahkûmlar hakkında hüküm verilmişse bu hükümler de hükümsüz hale gelir. Türk hukukunda genel af, Anayasa’nın 87. maddesi uyarınca TBMM tarafından kabul edilir. Genel af, sadece mahkûmları değil, aynı zamanda soruşturma ve kovuşturma aşamasında olan kişileri de kapsayabilir.

Özel Af Nedir?

Özel af ise devletin cezanın yalnızca infazına yönelik olarak yaptığı bir tasarruftur. Özel af, hükümlünün mahkûmiyet kararını ortadan kaldırmaz; sadece verilen cezanın hafifletilmesi veya kaldırılması şeklinde uygulanır. Türk hukukunda özel af, Cumhurbaşkanı’nın yetkisi dahilinde olup, Anayasa’nın 104. maddesinde düzenlenmiştir.

Dava veya cezanın düşmesinin etkisi nedir?

Genel af, özel af ve şikayetten vazgeçme, müsadere olunan şeylerin veya ödenen adlî para cezasının geri alınmasını gerektirmez. Kamu davasının düşmesi, malların geri alınması ve uğranılan zararın tazmini için açılan şahsi hak davasını etkilemez. Cezanın düşmesi şahsi haklar, tazminat ve yargılama giderlerine ilişkin hükümleri etkilemez. Ancak, genel af halinde yargılama giderleri de istenemez.

Genel ve özel aftan yararlanamayan suçlar nelerdir?

Ormanlara zarar verebilecek hiçbir faaliyet ve eyleme müsaade edilemez. Ormanların tahrip edilmesine yol açan siyasi propaganda yapılamaz; münhasıran orman suçları için genel ve özel af çıkarılamaz. Ormanları yakmak, ormanı yok etmek veya daraltmak amacıyla işlenen suçlar genel ve özel af kapsamına alınamaz.

Genel af kararını kim verir?

Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilânına karar verir.

Cumhurbaşkanı cezaları kaldırabilir mi?

Cumhurbaşkanı sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebiyle kişilerin cezalarını hafifletir veya kaldırır.

10. Yargı Paketinin Getirebileceği Değişiklikler Nelerdir?

İnfaz Düzenlemeleri
Ceza infaz sürelerine yönelik önemli değişiklikler öngörülmektedir. Bu düzenlemelerle birlikte, belirli suçlarda infaz sürelerinin yeniden yapılandırılması ve mükerrer suçlar için daha ağır cezaların getirilmesi planlanmaktadır.
Denetimli Serbestlik Süresi
Hükümlülerin cezaevinde geçirdiği sürenin bir kısmını toplum içinde denetim altında geçirmelerine olanak tanıyan denetimli serbestlik süresinde değişiklik yapılması beklenmektedir. Özellikle ilk kez suç işleyenler için bu sistemin daha esnek hale getirilmesi hedeflenmektedir.
Tutuklama ve Adli Kontrol Uygulamaları
Mevcut sistemde, tutuklama yasağına ilişkin 2 yıllık sınır korunmaktadır. Ancak, bazı suçlarda hâkimlerin takdir yetkisi artırılarak, suçun niteliğine göre tutuklama kararları daha esnek hale getirilebilecektir. Bu sayede, kamu güvenliği açısından risk taşıyan durumlarda tutukluluk kararları daha etkili bir şekilde uygulanabilecektir.
Mağdur Haklarının Güçlendirilmesi
Adalet sisteminde sadece suçlulara yönelik yaptırımlar değil, aynı zamanda mağdurların korunması da büyük önem taşımaktadır. 10. Yargı Paketi, mağdur haklarının genişletilmesini ve mağdurların adalete erişimini kolaylaştıracak yeni mekanizmaların oluşturulmasını hedeflemektedir.
Alternatif Çözüm Yolları
Hukuki süreçlerin daha hızlı ve etkin bir şekilde ilerlemesi için uzlaştırma ve arabuluculuk mekanizmalarının daha geniş bir şekilde uygulanması planlanmaktadır. Bu kapsamda, mahkemelerdeki iş yükünü azaltmak amacıyla daha fazla hukuki uyuşmazlığın alternatif çözüm yollarına yönlendirilmesi düşünülmektedir.

Af Çıkacak Mı 2025?

10. Yargı Paketi'nin kamuoyunda en çok merak edilen yönlerinden biri af konusu olmuştur. Ancak bu konuda net bir cevap şuan için bulunmamaktadır. Bu nedenle, ceza indirimi veya geniş kapsamlı bir infaz düzenlemesi bekleyenler için mevcut paketin herhangi bir özel düzenleme içerip içermediği belli değildir. 10. Yargı paketinin yayınlanması durumunda yazımız güncellenecektir.

Günümüze kadar çıkarılan aflar nelerdir?

5 Aralık 1921: Fransızlar tarafından işgal edilen topraklarda işlenen suçlara ilişkin af.

19 Aralık 1921: Hıyanet-i Vataniye Kanunu kapsamındaki bazı suçlar için öngörülen af.

7 Ocak 1922: Genel af.

31 Mart 1923: Esirlerin affı. (Lozan Antlaşması gereğince Türkiye'nin elinde bulunan askerî ve sivil esirlere ilişkin af)

26 Aralık 1923: Genel af.

20 Mart 1924: Genel affa ek kanun.

16 Nisan 1924: Türkiye'den ayrılan topraklarda yaşayanlar için genel af.

11 Aralık 1924: Men'i Müskirat Kanunu (Sarhoşluk veren şeylerin önlenmesi) kapsamında mahkûm olanların affı.

23 Mayıs 1929: Kabahatlerin affı. (Kabahatlilerin affı ve bazı cürümlerin takibat ve tecili hakkında kanun)

26 Ekim 1933: Genel af.

8 Ocak 1936: "Tunceli affı". (Tunceli ilinde yaşayan ve nüfus kütüklerine kaydolmamış olanlar ile asker kaçakları hakkındaki af)

14 Ocak 1938: "Tunceli affı" konusundaki yasanın yenilenmesi.

29 Haziran 1938: İstiklal Mahkemeleri'nde mahkûm olanlar hakkında çıkarılan yasa.

19 Nisan 1940: Depremde yararı görülen mahkûmların affı.

26 Aralık 1941: Depremde yararı görülen mahkûmların affı.

2 Ağustos 1944: Müttefik devletlerin tebaasında bulunan mahkûmların affı.

14 Haziran 1946: Basın affı.

14 Temmuz 1950: Kısmi genel af.

11 Mart 1954: Orman suçlarının affı.

11 Şubat 1957: Ateşli silahlara ilişkin af.

23 Haziran 1958: Orman suçlarının affı.

28 Haziran 1960: 27 Mayısçıların affı. (Hürriyet Mücadelesi Uğrunda İşlenen Bazı Suçların Affına Dair Geçici Kanun)

28 Haziran 1960: Ruhsatsız silah taşıyanlara ilişkin af.

10 Eylül 1960: Millî korunma suçları affı.

26 Ekim 1960: 27 Mayıs 1960'ta gerçekleştirilen askerî darbe sonrasında 26 Ekim 1960'ta genel af yasası çıkarıldı. Yasayla, kusurdan doğan suçlarla üst sınırı beş yılı geçmeyen hürriyeti bağlayıcı cezalar hakkında takibat yapılmaması hükmü getirildi; beş yıldan fazla olan cezaların üçte biri indirildi ancak bu sürenin beş yıldan aşağı olamayacağı hükme bağlandı. Bu af yasasında, “devlet aleyhine, ırza yönelik ve Atatürk aleyhine işlenen suçlar” gibi bazı suçlara verilen cezalar af kapsamı dışında bırakıldı.

18 Kasım 1960: Genel affa ek kanun.

10 Mayıs 1962: 22-23 Şubatçıların affı. (Asker kişiler tarafından 22-23 Şubat 1962 darbe kalkışması dolayısıyla ve daha önce bu olaylara esas oluşturacak kovuşturmalara ilişkin af)

16 Ekim 1962: Demokrat Partililerin (DP) affı. (Anayasayı ihlal suçundan Yüksek Adalet Divanınca mahkûm edilenlerin cezalarının kısmen affı hakkında kanun)

23 Şubat 1963'te çıkarılan bir başka genel af yasasıyla; beş yılı geçmeyen hapis cezaları için af getirildi, değişik oranlarda ceza indirimi sağlandı ve bazı suç ve cezalar kapsam dışında tutuldu. 3 Ağustos 1966'daki genel af yasasıyla da benzeri doğrultuda düzenlemeler öngören af ve ceza indirimi getirildi.

18 Temmuz 1963: Milli korunma affı.

8 Nisan 1965: Demokrat Partililerin (DP) affına ilişkin kanuna ek.

3 Ağustos 1966: Genel af.

19 Temmuz 1967: Genel af kanununa ek.

26 Aralık 1967: 20-21 Mayısçıların affı. (20-21 Mayıs 1963 darbe kalkışmasından mahkûm edilenler için çıkarılan af kanunu)

15 Mayıs 1969: Kısmi genel af.

26 Haziran 1973: Orman suçlarının affı.

15 Mayıs 1974: Genel af.

24 Şubat 1976: Şoför affı. (Cumhuriyet'in 50. yılı dolayısıyla çıkarılan aftan kısmen yararlanan sürücülerin, mesleklerini icra etmelerine olanak sağlayan yasal düzenleme)

2 Ağustos 1977: Haşhaş ekicilerinin affı.

26 Ocak 1978: 1974'te çıkarılan genel af kanununa bir bent eklenmesine dair kanun.

25 Eylül 1980: Ateşli silahlar konusundaki af kanunu.

25 Aralık 1985: Memurların disiplin cezalarının affı.

25 Mart 1988: Ceza indirimi öngören kanun.

12 Nisan 1991: Terörle Mücadele Kanunu'nun geçici 4. maddesi uyarınca öngörülen şartla salıverme.

18 Haziran 1992: Memurların disiplin suçlarının affı.

6 Mayıs 1993: Öğrenci affı.

1 Haziran 1994: Türk Parası'nın Kıymetini Koruma Hakkında Kanun kapsamındaki suçların affı.

7 Haziran 1995: Öğrenci affı.

28 Ağustos 1999: Basın yoluyla işlenen bazı suçların ertelenmesine dair kanun. (Anayasa Mahkemesince kısmen iptal edildi.)

28 Ağustos 1999: Öğrenci affı (Cezaların affı hakkındaki kanuna bir geçici madde eklenmesine ilişkin kanunun Cumhurbaşkanı'nca veto edilmesine karşın öğrenci affı yürürlüğe girdi.)

28 Ağustos 1999: Cezaların infazı hakkındaki kanuna bir geçici madde eklenmesine dair kanun. (Cumhurbaşkanı veto etti.)

22 Aralık 2000: Rahşan Affı

10.Yargı Paketi Ne Zaman Çıkacak?

Türkiye’de yargı sisteminin güncellenmesi ve daha adil bir hukuk düzeninin sağlanması açısından 10. Yargı Paketi önemli bir reform niteliği taşımaktadır. Özellikle infaz sistemindeki değişiklikler, denetimli serbestlik uygulamaları ve mağdur haklarının güçlendirilmesi konuları, adaletin daha etkin işlemesini sağlayacak önemli adımlardır.

Ancak, bu düzenlemelerin uzun vadede nasıl bir etki yaratacağı ve uygulamada ne gibi sonuçlar doğuracağı zamanla daha net bir şekilde görülecektir. Yargı reformlarının başarılı olabilmesi için yalnızca yasal değişiklikler değil, aynı zamanda bu değişikliklerin etkin şekilde uygulanması ve denetlenmesi de büyük önem taşımaktadır.